سیستم اعلام حریق در ساختمان های مسکونی

تابلوی کنترل مرکزی مغز سیستم اعلام حریق است. این تابلو در نقاطی باید نصب شود که احتمال وقوع آتش در آن کمتر است و در عین حال رفت و آمد کارکنان نگهداری ساختمان در آن بیشتر است. برای تابلو سیستم اعلام حریق می‌توان سه وضعیت عادی، عیب و هشدار را در نظر گرفت.

تابلو کنترل مرکزی: (facp)

تابلوی کنترل مرکزی مغز سیستم اعلام حریق است. این تابلو در نقاطی باید نصب شود که احتمال وقوع آتش در آن کمتر است و در عین حال رفت و آمد کارکنان نگهداری ساختمان در آن بیشتر است.

عملکرد مدار سیستم اعلام حریق

مدار کلی سیستم اعلام حریق از دو قسمت اصلی تابلوی کنترل و مدار الکتریکی تشکیل شده است یکی از اجزای مدار الکتریکی سیستم اعلام حریق مقاومت انتهای خط است.

مقاومت انتهایی مدار اعلام حریق: (EOL)

در انتهای هر خط مدار تشخیص و یا هشدار، مقاومتی به صورت موازی با مجموعه شستی‌ها برای تکمیل و بسته شدن مدار قرار می‌گیرد. مقدار مقاومت با مقاومت داخلی تابلوی سیستم اعلام حریق برابر است و نقش تعادلی در مدار ایجاد می‌کند در ادامه به تحلیل عملکرد یک سیستم اعلام حریق پرداخته شده است. البته از مقاومت داخلی شستی یا دتکتور در مدار‌ها صرف نظر شده و آن‌ها فقط معادل یک کنتاکت در نظر می‌گیرد. در حالت‌های زیر مدار معادلی برای سیستم اعلام حریق در نظر گرفته شده است. این مدار معادل شامل دو بخش است بخش اول تابلوی کنترل مرکزی را در بر می‌گیرد که این قسمت شامل یک مقاومت (R) و یک منبع ولتاژ (Vs) دیده شده است، ولی بخش دوم یک مدار الکتریکی است که شامل دتکتور‌های اعلام حریق و مقاومت انتهای خط است. در بخش دوم هر دتکتور با یک تیغه باز نشان داده شده و از مقاومت داخلی آن صرف نظر شده است و قطعه انتهای خط با واژه (EOL) مقاومت انتهای خط معرفی شده است.

حالت‌های مختلف سیستم اعلام حریق:

برای تابلو سیستم اعلام حریق می‌توان سه وضعیت عادی، عیب و هشدار را در نظر گرفت.

الف) وضعیت عادی:

در وضعیت عادی همانطور که در شکل مشاهده می‌شود قطعه انتهای خط (ELO) موجب افت ولتاژی در مدار خواهد شد ولتاژ منبع Vs بین دو مقاومت یکسان تقسیم می‌شود بطوریکه ولتاژ Vz نصف ولتاژ Vs خواهد شد بدیهی است اگر نسبت مقاومت‌ها به شکل دیگری اتفاق می‌افتاد دیگر این نسبت ولتاژ برقرار نبود.

ب) وضعیت هشدار:

در مدار شکل آتش به وسیله دتکتور‌ها تشخیص داده شده و به همین خاطر یکی از آن‌ها عمل کرده و به صورت کنتاکت بسته در آمده است با این اتفاق مقاومت انتهای داخلی (EOL) عملا از مدار خارج شده در نتیجه ولتاژ نقطه خط تابلو Vz متناسب با مقاومت با مقاومت R داخلی تابلو به ولتاژ منبع Vs نزدیک و با آن برابر خواهد شد (مقاومت داخلی R مانع از عبور جریان ناشی از اتصال کوتاه از منبع نیز خواهد شد) این حالت همانطور که گفته شد نشانگر وضعیت هشدار بوده که در این صورت کلیه آژیر‌ها عمل خواهند کرد.

ج) وضعیت معیوب:

در شکل مدار زیر وجود قطعی در مدار به معنی صفر شدن ولتاژ نقطه Vs شده است که در این وضعیت هشدار دهنده‌های شنیداری و دیداری مربوط به بروز عیب عمل خواهند کرد مثلا یک زنگ به صدا درمی آید.

د) حالت خاص: (نامتعارف)

علاوه بر سه وضعیت گفته شده تأثیر حالت نامتعارف و غلط بستن مدار در شکل زیر دیده می‌شود. این حالت زمانی است که از یک دتکتور به جای اتصال به دتکتور بعدی انشعاب گرفته می‌شود. به این سیم کشی غیر متعارف گفته می‌شود. در این حالت مقاومت انتهایی در مدار به حساب نیامده و در نتیجه در صورت وقوع اشکال مثلاْ قطع شدگی در شاخه انشعابی مربوط، این قطع شدگی توسط تابلوی کنترل مرکزی قابل تشخیص نیست.

علاوه بر شرایطی که پیش از این برای تابلو کنترل مرکزی عنوان شد یعنی عادی- عیب و هشدار روی تابلو علائم و دکمه‌های دیگری هم وجود دارد کلید عملگر‌ها (دکمه)‌ها و دیود‌های نوری (چراغ)‌های دیگر روی تابلو کنترل مرکزی عبارتند از:

چراغ‌های مدار در یک ردیف قرار دارند در صورت بروز سه حالت عادی و عیب و هشدار روشن شده و محل را مشخص می‌کند البته به وسیله چراغ و با رنگ دیگر در روی تابلو می‌توان سه حالت بالا را از هم جدا تشخیص داد. در برخی از نمونه‌های تابلو مرکزی عیب‌های مختلف از هم مجزا شده و چراغ جداگانه‌ای برای آن‌ها در نظر گرفته شده است برای مثال عیب مدار آژیر- عیب داخلی تابلو-عیب خارجی- کم ظرفیت بودن باتری برق دار بودن تابلو و یا همچنین استفاده از باتری یا برق شهر بوسیله چراغ‌های جداگانه‌ای ممکن است مشخص شود.

1-(Drill) دکمه تمرین: برای قطع ارتباط بین تابلو مرکزی و مدار‌های تکرار کننده.
2-(Reset) دکمه راه اندازی مجدد: برای بازگردان سیستم به حالت عادی است.
3-(Silence) دکمه سکوت: برای قطع صدای هشدار دهنده‌های صوتی.